- Öncelikle yaşadığınız yerleşim biriminin deprem tehlikesi hakkında doğru bilgileri ilgililerden öğrenin.
- Aile bireyleri arasında olağanüstü bir durumda nasıl davranacağınızı
konuşun. Her odada üzerinize bir şeyin düşmeyeceği sağlam bir yer
seçin. Yere yatma, başını koruma ve bir şeye tutunmayı öğrenin ve
çocuklarınıza da öğretin. Kitaplık, yüksek mobilya gibi kolay
devrilebilir eşyalar ile ağır eşyaları duvarlara veya döşemeye sıkıca
bağlayın, tablo, gardrop gibi eşyaları sabitleştirin ve üzerinize
devrilmeyecek şekilde yerleştirin. Mutfak dolapları gibi kırılabilecek
eşyalarınızı koyduğunuz dolaplarınıza sağlam kilitler takın. Olağanüstü
birdurumda hemen kullanabileceğiniz el feneri, radyo ve yedek pilleri,
ilkyardım çantası ve gerekli ilaçlarınızı, iş eldivenini önceden çantaya
koyup, kolayca ulaşabileceğiniz bir yerde bulundurun.
DEPREM SIRASINDA
- Bina içinde iseniz deprem sırasında sakin olup, paniğe kapılmayın, cesaretinizi toplayın ve
koşuşmayın. Büyük bir depremde ayakta durmanız, koşmanız mümkün değildir. Çömelin ya da
döşemeye yatın. Sağlam bir masa, sıra, mobilya veya kapı kasasının altına girin ve başınızı koruyun.
Masaya tutunun ve onunla birlikte hareket etmeye hazır olun. Pozisyonunuzu sallantı duruncaya
kadar değiştirmeyin. Bina içinde kalın. Düşen cam kırıkları ya da bina molozlarından
yaralanabilirsiniz. - Tiyatro, okul, sinema, büro gibi kalabalık yerlerde iseniz, kesinlikle merdivenlere, asansörlere
koşmayın. Kendinizi koltuk, sıra gibi yerlerde korumaya alın, sakin olun ve başkalarını da aynı
şekilde davranmaya davet edin. - Bina dışında iseniz binalardan dökülecek yıkıntılar ve camlardan, elektrik ve direk tellerinden
uzakta güvenli bir yerde depremin durmasını bekleyin. - Araç kullanıyorsanız .ulunduğunuz yer eğer güvenli ise durun ve araç içinde kalın. Normal trafikten
olabildiğince uzaklaşın. Köprüler, üst geçitler, tünellerden uzak durun. Eğer mümkünse ağaçlar,
direkler, enerji nakil hatlarından uzakta kalın.
- Büyük bir depremden sonra artçı depremler mutlaka devam edecektir. Bu depremlere karşı hazırlıklı olun.
- Özellikle ilk üç gün içerisinde, yetkililer izin vermedikçe, sağlam evlerinize dahi girmeyin.
- Bazı artçı sarsıntılar zayıflamış yapılarda yeni hasar yapacak kadar büyük olabilir.
- Aile bireylerinizi bir arada tutun ve açık bir yerde bekleyin. Varsa yaralılara ilkyardımı yapın.
- Evinizi veya binanızı terk ederken kıymetli eşyalarınızı, kalın giyecek, battaniye gibi eşyaları yanınıza alın, kalın ayakkabılarınızı giyin, biraz yiyecek ve içme suyu temin edin.
- Enkaz ve yıkıntılar arasında, cadde ve sokaklarda gelişigüzel dolaşmayın.
Dünyanın en tecrübeli kurtarma birimi Amerikan Uluslar arası
Kurtarma Ekibinin Kurtarma şefi ve afet olayları müdürüyüm. Bu makaledeki
bilgiler bir deprem anında hayat kurtaracaktır.
875 yıkılmış binaya sürünerek girdim, 60 ülkeden kurtarma ekipleriyle
çalıştım, birçok ülkede kurtarma ekipleri oluşturdum, ve çok sayıda ülkede
birçok kurtarma ekibinin üyesiyim. 2 Yıl boyunca birleşmiş milletler felaket
'azaltma' uzmanıydım. 1985'ten beri aynı anda gerçekleşenler hariç dünyadaki
bütün büyük felaketlerde çalıştım.
1996'da benim hayatta kalma metodumun geçerliliğini ortaya koyan bir
film yaptık. Türk hükümeti, İstanbul belediyesi, İstanbul Üniversitesi, Case
yapımcılık, ve ARTI bu pratik ve bilimsel testin filme alınmasında işbirliği
yaptılar.
İçinde 20 maket (mannequis) olan bir okulu ve evi yıktık. On maket
'çömel ve korun' metodunu uygularken, 10 maket 'hayat üçgeni' metodumu
uyguladı. Tasarlanmış yıkımdan sonra görüntüleri filme almak ve sonuçları
belgelemek için enkazı geçip binaya girdik. Bina yıkımlarında oluşabilecek
şartlar dahilinde direk olarak gözlemlenebilen ve bilimsel şartlar altında
hayatta kalma tekniklerimi uyguladığım film 'çömelip korunan/saklanan'
kişiler için hayatta kalma şansının sıfır olduğunu ortaya koydu.
Hayat üçgeni metodumu kullananlar için hayatta kalabilme şansı yaklaşık
olarak % 100 oldu. Bu film Türkiye'de ve Avrupa'nın geri kalan kısmında
milyonlarca izleyici tarafından izlendi. Bu film ABD, Kanada ve Güney
Amerika'da RealTV programında izlendi.
Enkazına girdiğim ilk bina 1985 Mexico City depreminde bir okuldu. Bütün
çocuklar sıralarının altındaydı. Her bir çocuk kemiklerinin kalınlığına
kadar ezilmişlerdi. Sıralarının yanındaki koridorlara uzanmış olsalardı
hayatta kalmış olabilirlerdi. Bu 'ayıptı, gereksizdi' ve çocukların neden
koridorlarda (sıraların arasında) olmadığını merak ettim. O an, çocuklara
bir şeyin/eşyanın altına saklanmalarının söylendiğini bilmiyordum.
Basitçe ifade edilirse, binalar yıkılırken, objelerin üzerine düşen
tavan ağırlığı veya içerideki mobilyalar bu nesnelere çarparken yanlarında
bir yer, boşluk bırakırlar. Bu boşluk benim 'hayat üçgeni' dediğim alandır.
Nesne ne kadar büyük ve ne kadar dayanıklı olursa daha az ezilecektir.
Nesneler ne kadar az ezilirse boşluk ve bu boşluğu kullanan kişinin
yaralanmama olasılığı o kadar artar. Bir dahaki sefere televizyonda yıkılan
bina izlerken gördüğün üçgenleri say. Heryerdeler.
Yıkılan bir binada göreceğiniz en yaygın biçimdir.
Deprem anında hayatta kalma, ailelerine bakma ve başkalarını kurtarma
hakkında 750 bin nüfuslu Trujillo kentinin İtfaiye bölümünü eğittim.
Trujillo İtfaiye Departmanının kurtarma şefi Üniversitede profesördür. Bana
her yerde eşlik etti. Kişisel ifadeleridir:
'Adım Roberto Rosales. Trujillo kurtarma ekibi şefiyim. 11 yaşındayken
çöken bir binada mahsur kaldım. Mahsur kalışım 1972 yılında 70.000 kişini
öldüğü depremde oldu. Erkek Kardeşimin motosikletinin yanında oluşan 'hayat
üçgeni' içinde hayatta kaldım.
Yataklarının veya sıraların, masaların altına giren arkadaşlarım
ezilerek öldüler (isim, adres vb detayları anlatıyor). Ben hayat üçgeninin
yaşayan örneğiyim. Ölen arkadaşlarım 'çömel ve korun' örnekleridir.
DOUG COPP'UN ÖNERİLERİ
1) 'Binalar çökerken basitçe 'çömelen ve korunan' kişiler istisnasız her
defasında ezilerek ölüyorlar. Masa, araba gibi nesnelerin altına giren
kişiler her zaman ezilirler.
2) Kediler, köpekler ve bebekler'in hepsi doğal bir şekilde dizlerini
ana rahmindeki gibi karınlarına doğru çekerek kıvrılırlar. Deprem anında
sizde bu şekilde kıvrılmalısınız. Bu doğal bir güvenlik ve hayatta kalma
içgüdüsüdür. Daha küçük bir boşlukta hayatta kalabilirsiniz. Hafifçe
ezilecek ama yanında boşluk yaratacak bir kanepe, geniş büyük bir eşyanın
yanında durun.
3) Ahşap evler deprem anındaki en güvenli yapılardır. Sebebi basittir;
ahşap esnektir ve depremin zorlamasıyla hareket eder. Eğer ahşap bina
çökerse geniş yaşam boşlukları oluşur. Ayrıca, ahşap binalar daha az yoğunlukta
yıkılış ağırlığına sahiptir. Tuğla binalar ayrı tuğla parçalarına
ayrılacaklardır. Tuğlalar bir çok yaralanmalara sebep olacaktır, ama (beton)
bloklardan daha az ezilmiş vücutlar yaratırlar.
4) Eğer gece yataktayken deprem olursa, basitçe yuvarlanarak yataktan
düşün. Yatağın çevresinde güvenli bir boşluk oluşacaktır. Oteller
müşterilerine deprem anında yatakların yanında yere uzanmalarını salık veren
bir uyarı notunu odalarda her kapının arkasına asarlarsa depremlerde çok
büyük hayatta kalma oranlarını sağlayabilirler.
5) Televizyon izlerken deprem olursa ve kolayca kapıdan veya pencereden
dışarı kaçmak mümkün değilse, kanepe veya büyük bir koltuğun/sandalyenin
yanında cenin pozisyonunda kıvrılarak yere uzanın..
6) Bina çökerken Kapı kirişlerinin altına geçen herkes ölür...Nasıl mı?
Eğer kapı kirişlerinin altına geçerseniz ve kapı kirişi öne veya arkaya doğru
düşürse inen tavanın altında ezilirsiniz. Eğer kapı kirişi yana doğru
yıkılırsa ikiye bölünürsünüz. Her iki durumda da ölürsünüz!
7) Hiçbir zaman merdivenlere gitmeyin/yönelmeyin. Merdivenler (ana
binadan) farklı bir 'frekans aralığına' sahiptir; ana binadan bağımsız/ayrı
olarak sarsılırlar. Merdivenler ve binanın geri kalanı devamlı olarak
birbirlerine çarparlar, ta ki merdivenlerin yıkılışı
gerçekleşene kadar. Merdivenlere ulaşan insanlar basamaklar yüzünden
yaralanırlar. Korkunç şekilde sakatlanırlar. Bina yıkılmasa dahi,
merdivenlerden uzak durun. Merdivenler binanın hasar görmesi en muhtemel
kısmıdır. Depremde yıkılmamış olsa dahi, merdivenler bağırarak kaçmaya
çalışan insanların aşırı yüklenmesi ile çökebilir. Merdivenler binanın geri
kalan kısmı zarar görmemiş olsa dahi her zaman güvenlik açısından kontrolden
geçirilmelidir.
Binanın dış duvarlarına yakın yerlerde durun, mümkünse dışına çıkın.
Binanın iç kısımlarındansa dış kısımlarına yakın yerlerde olmak çok daha
iyidir. Binanın dış çevresinden ne kadar içeride olursanız, çıkış yolunuzun
kapanma ihtimali o kadar artacaktır.
9) Aynen Nimitz yolundaki katlar arasındaki (yıkılan) blokların meydana
getirdiği gibi, deprem anında üst yolun yıkılmasıyla ezilen araçların içinde
bulunan insanlar ezilirler. San Francisco depreminin kurbanlarının hepsi
araçlarının içindeydiler. Hepsi öldü.
Araçlarının dışına çıkıp,aracın yanına uzanıp veya oturarak kolaylıkla
hayatta kalabilirlerdi. Ölen herkes eğer araçlarından çıkıp, araçlarının
yanına oturabilseler veya uzanabilselerdi yaşıyor olabilirdi. Ezilen bütün
araçların yanında-kolonların direkt olarak üzerine düştüğü araçlar hariç- 3
feet yükseklikte boşluklar oluşmuştu.
10) Enkaz halindeki gazete ofislerini ve çok miktarda kağıdın olduğu
ofisleri dolaşırken kağıdın sıkışmadığını/ezilmediğini keşfettim.
Kağıt yığınlarının/kümelerinin
etrafında geniş boşluklar bulunur/oluşur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder